Ombudsman

Ik heb wel te doen met Guido van Woerkom. Hij wordt hard geconfronteerd met de fricties van onze samenleving en politiek. In de samenleving is een kracht actief die permanent de belangen van een deel van onze bevolking bewaakt. Het is een deel dat zeer sensitief is en hard reageert als het zich gekrenkt voelt. Ik ben er wel klaar mee. We hebben veel respect getoond, veel getolereerd, onze eigen waarden voor een groot deel verkwanseld. Als van Woerkom iets zegt over een Marokkaanse taxichauffeur moet dat kunnen. Ook als hij later Ombudsman wil worden. De politiek laat het weer helemaal afweten. Sta toch eens op voor onze waarden en laat je niet zomaar wegduwen door een “vertegenwoordiger” van een zielig deel van samenleving dat alweer wordt gekwetst. Het lijkt wel of ik naar het WK voetbal kijk. Om de haverklap ligt er weer iemand kermend op het gras of rent verongelijkt naar de scheidsrechter.

Ik hoef geen Ombudsman meer. Het is verloren energie. Ik hoor mensen op TV praten over Kafkaiaanse toestanden. Weten ze wel wie Franz Kafka was? Een jood die ter wereld kwam en opgroeide in Praag. Hij verloor een aantal familieleden in het concentratiekamp. Een verbitterd mens, die met joodse humor de bureaucratie neersabelde. Hij beschreef in zijn prachtige boeken de wijze waarop de staat en de bureaucratie een onschuldig mens konden vernietigen. We verwijzen slechts naar hem , we leren niets. Onze staat denkt zelf te moeten bepalen wie die Ombudsman moet zijn, die zich kritisch gaat opstellen tegenover diezelfde staat.

Ik denk ook aan Montesqieu, die al lang voor Franz Kafka de trias politica ontwikkelde. Hij liet zich vooral leiden door zijn weerzin tegen slavernij en bedacht een stelsel dat meer vrijheid en waarborgen voor het individu betekende. Ons rechtssysteem is gebaseerd op zijn denkbeelden, zichtbaar in de scheiding der machten: wetgevende macht, uitvoerende macht, rechterlijke macht. De gedachte van Montesqieu was dat deze machten onafhankelijk van elkaar moeten opereren. Ik pleit voor een intensieve toetsing van ons rechtssysteem aan de beginselen van Montesqieu, met de voorkoming van Kafkaiaanse toestanden als uitgangspunt. Dat is een mega-operatie, omdat we ver zijn afgedreven, maar het is noodzakelijk om de fricties in de samenleving te ontspannen. De burger moet weer het gevoel krijgen veilig en zonder dreiging van de staat te kunnen leven. Het vertrouwen in de overheid is historisch laag, datzelfde geldt voor het vertrouwen in de rechterlijke macht. Ik heb de tijd nog gekend dat je een leven lang niet in aanraking kwam met justitiële organen. Nu worden er alleen al in 1 kwartaal bijna 4 miljoen boetes verzonden door het CJIB. Rechtbanken krijgen het werk niet af. Er worden technieken ontwikkeld om sneller te kunnen vonnissen. Het griffierecht is verhoogd. Allemaal tekenen van symptoombestrijding.

Het is weer bijna vakantietijd. Tijd om te ontspannen, maar ook om te reflecteren. Om eens een goed boek te lezen, om eens wat van de andere wereld te bekijken, de andere wereld dan die waarin u leeft en waarvan u denkt dat die representatief is. Maak er wat moois van, laat u inspireren en kom met positieve ideeën weer terug in uw eigen leven.

Rob Kusters