Fatsoen

De campagneleiders van het CDA hebben het campagnethema bepaald. Door voor het thema Fatsoen te kiezen blijken ze erg op te vallen en mensen slaan het op in hun geheugen. Het zal niet alleen door dit thema zijn dat Henri Bontenbal het zo goed doet in de peilingen. Zijn mediaoptredens spreken een belangrijk deel van het electoraat aan. De trend laat wel zien dat de opmars stokt. Aan een appel op fatsoen zitten kennelijk grenzen.

Wat wordt er dan bedoeld met fatsoen?
Ik moest denken aan de normen en waarden van Balkenende, alsmede zijn beroep op de VOC-mentaliteit. Het houdt waarschijnlijk een norm voor gedrag in. De CDA voorman heeft iets in zijn hoofd met betrekking tot het door hem gewenste gedrag van de Nederlandse burger. Ik heb het ChatGPT eens voorgehouden wat fatsoen is:

“Fatsoen” betekent zoiets als gepast gedrag, beleefdheid en respect voor anderen. Het gaat om de manier waarop je je gedraagt in sociale situaties, rekening houdend met normen en waarden die binnen een bepaalde samenleving of groep als correct of netjes worden gezien.

Kernpunten van fatsoen

• Respect tonen: Je houdt rekening met anderen, luistert, en behandelt mensen op een waardige manier.
• Beleefdheid: Gebruik van passende omgangsvormen, zoals “dank u wel” en “alsjeblieft”.
• Normen en waarden volgen: Het gaat niet alleen om regels, maar ook om ongeschreven afspraken over wat “hoort” en wat niet. Zelfbeheersing: Niet meteen je emoties of impulsen uiten, maar nadenken over hoe je gedrag anderen beïnvloedt.

Voorbeeld

• Fatsoenlijk gedrag: iemand laten voorgaan bij de deur, je excuses aanbieden als je iemand stoort.
• Onfatsoenlijk gedrag: schreeuwen in een stille ruimte, iemand uitschelden, geen rekening houden met afspraken.

Het begint te dagen, ofschoon het nog wel ongrijpbaar is. Zou het CDA dan bijvoorbeeld de assertiviteitscursus willen afschaffen? Zou het goed zijn als mensen zich weer schamen als ze zich niet fatsoenlijk gedragen, dat verlegenheid weer een deugd wordt? Sinds 2021 is Henri Bontenbal lid van de Tweede Kamer. Hij heeft daar veel tijd doorgebracht en ik vraag me af of deze omgeving hem het juiste beeld geeft van de samenleving.

Wat ChatGPT als voorbeeld geeft van onfatsoenlijk gedrag kun je ook vervangen door de debatten in de Tweede Kamer. Hij zal toch weten dat hij niet de eerste en niet de enige is die hierop appelleert, m.a.w. fatsoen bereiken op het Binnenhof is kansloos. Tweede Kamerleden moeten een geloof verkondigen, hun electoraat bedienen. Hoe harder ze schreeuwen, hoe meer succes.

Al met al heeft dit instituut zichzelf daarmee overbodig gemaakt. Hoe graag zou ik zien dat we niet naar de stembus gaan om schreeuwers te kiezen, maar om vakkundige ministers en staatssecretarissen te kiezen. Dat laten we nu de schreeuwers doen, we hebben gezien waar dat toe leidt.