Authentiek

Vorige week mocht ik samen met collega Roel een symposium bij een big four kantoor in Amsterdam bijwonen. Meer dan 1.000 mensen werken daar in één gebouw, indrukwekkend. In mijn EY-tijd had ik al eens ons kantoor in New York bezocht: 2.300 mensen in één gebouw op Times Square. Ik leidde in die tijd het kantoor in Sittard met 15 mensen……

We mochten voorafgaand aan het symposium lunchen in het bedrijfsrestaurant. Daar kwam de nieuwe tijd voor mij expliciet tot leven. Ik zag allemaal dezelfde mensen. Iemand van HR heeft een mal ontworpen en daar elke sollicitant overheen gelegd. Pas als je exact past mag je naar binnen. Ze gedragen zich ook identiek. De manier waarop ze lopen, wat en hoe ze eten, hoe ze praten, hoe ze zich kleden. Ik moest denken aan science fiction films of aan de tegenstanders van James Bond die een leger hadden met ogenschijnlijk gekloonde mensen in uniform. Oh ja, dat ontbrak er nog aan, het uniform. Maar wat vooral ontbrak was de leider. Je kon niet zien wie de leiders waren. Die zijn net zo aangepast aan de code als hun medewerkers.

Bij banken zie ik hetzelfde beeld. Mensen die heel goed in staat zijn om je uit te leggen welke regels gelden en hoogst verbaasd zijn over het feit dat jij hier kritisch tegenover staat. Ik had toch zo gehoopt dat de nieuwe generatie professionals ons uit de crisis zou halen. Dat deze generatie zou opstaan tegen de heersende orde. Ooit zei mijn leermeester bij de belastingdienst, Karel Brinkmann, tegen mij dat er weinig originele mensen zijn. De meeste tijd zijn we bezig om elkaar te kopiëren. We zijn niet authentiek. Maar dat kopiëren is vooral een Chinese kunst en dan ook nog vijf keer goedkoper. Die strijd hebben we al verloren.

Gekloonde mensen kopiëren gedrag en zijn niet creatief. Kijk eens om u heen en ontdek ze. Zie het verschil tussen gerobotiseerde organisaties en creatieve organisaties. Zie ook hoe gerobotiseerde organisaties creativiteit moeten kopen om te overleven. Ze kunnen zelf geen creativiteit ontwikkelen. Op een dag echter zullen ze niet meer bestaan. Want klanten robotiseren niet. Het gekke is dat de mensen die ik beschrijf zelf ook klant zijn in de andere wereld waarin ze leven. Dan zoeken ze naar creativiteit en hebben hiervoor zelfs een hoge prijs over. En schelden ze over hun telefoonprovider en hun energieleverancier, omdat die niet klantgericht zijn.

Annemarie van Gaal is authentiek. Zij komt met een heel praktische oplossing voor de mensen die in de schulden zijn geraakt door de crisis. Jos van Rey is authentiek. Hij heeft een eigen wetboek geschreven en houdt zich waarschijnlijk daar zelfs niet aan. Pink Floyd is authentiek. Zelfs hun vergeten werk vormt in The Endless River een monumentaal album. Pim Fortuyn was authentiek. Hij zei wat andere politici alleen maar thuis tegen hun partner durfden te zeggen. IS is authentiek. Ofschoon het feitelijk een kopie van Middeleeuws gedrag is, ervaren we hun barbaars geweld als authentiek. Lionel Messi is authentiek. Een voetballer die kind blijft en ons laat smullen van prachtig spel. Sinterklaas is authentiek. Hij blijft cadeautjes uitdelen en mengt zich niet in de discussie rond zijn knecht.

Ik wens u vast een authentieke decembermaand toe. Geniet van het Sinterklaasfeest, van het samenzijn met uw authentieke familieleden en vrienden. Schrijf eens een gedicht waarmee u anderen in verwondering achterlaat, omdat ze dat van ú toch nooit hadden verwacht.

Rob Kusters