Afschaffing pensioen?

Column door Rob Kusters

De verkiezingen liggen alweer achter ons en de politieke kopstukken slijten hun dagen met formatieonderhandelingen. Alom wordt verwacht dat het lang zal gaan duren. Natuurlijk zijn we allemaal benieuwd naar wat eruit komt. Van de verkiezingsretoriek zal weinig overblijven in het toekomstige regeerakkoord. Door de politieke verschillen zullen de grote campagnewoorden fors genuanceerd worden. In de tussentijd functioneert het wetgevend proces alsof er niets aan de hand is. Op 1 april jl. is de wet uitfasering pensioen in eigen beheer ingevoerd. Niet eens een voetnoot in het verkiezingsgeweld, maar toch een wet met impact. Ondernemers in een BV mogen sinds 1 april geen pensioen meer opbouwen binnen hun BV, ook wel eigen beheer genoemd.

Toen staatssecretaris Wiebes met zijn eerste mededeling kwam dat hij het pensioen in eigen beheer wilde afschaffen, was dit best een verrassing. Wat was er aan de hand? Sinds de invoering van de flex-BV was er een probleem ontstaan met betrekking tot uitkering van dividend uit de BV. Dat moet in combinatie worden gezien met de verscherpte regelgeving rond de wijze waarop de pensioentoezegging aan de directeur-eigenaar in de balans moet worden verwerkt. De pensioenreserve moet door de wijzigingen veel hoger dan voorheen worden gewaardeerd. Als de eigenaar dividend wil uitkeren, moet er een vermogenstoets worden uitgevoerd, die door de hogere pensioenreserve negatief uitpakt. Dat wordt de dividendklem genoemd. Bent u er nog?

De oplossing is dan: schaf het pensioen in eigen beheer af. Afgezien van het oordeel over deze keuze zou ik toch wel eens een vergelijking willen maken met het pensioen van gewone werknemers. U hebt Henk Krol van 50+ er mooie verhalen over horen vertellen. In feite speelt hierbij hetzelfde. Als je de regels voor het berekenen van de pensioenreserve correct toepast, moet er gekort worden op de pensioenuitkeringen. Er kan gewoon minder uit het pensioenfonds gehaald worden, zoals de directeur-eigenaar geen dividend kan uitkeren. Dat wordt door velen als een probleem ervaren, vooral door mensen die nu al pensioen ontvangen. Stel je nu eens voor dat staatssecretaris Kleinsma van Sociale Zaken, die hierover gaat, net als Wiebes zou zeggen: dan schaffen we toch gewoon het pensioen af. Krol zou ontploffen, het Malieveld zou elke dag volstaan. Dat is ook niet nodig, aldus Krol. Hij heeft de perfecte oplossing. We moeten de benodigde reserve gewoon anders berekenen.

Dat is interessant. We hebben plotseling geen klimaatprobleem meer, we gaan de uitstoot gewoon anders berekenen. En wat te denken van de files, gewoon even kilometers vervangen door centimeters. Of terrorisme: we delen rekenmachines uit aan IS-aanhangers. Wie had nu gedacht dat Mark Rutte zou worden verslagen in het wegwuiven van maatschappelijke problemen? Oh ja, Krol heeft een verleden bij de VVD, zou dat de reden zijn? Toch ben ik voor afschaffen van ons pensioensysteem. Het is failliet. Dat bewijst 50+ met zijn verkiezingswinst. Maar ook vóór de verkiezingen begon de publieke opinie al te schuiven.

Pensioen is uitgevonden door vakbonden, zij hebben een belangrijke positie binnen besturen van pensioenfondsen. Het stamt uit een tijd dat vakbonden in Nederland moesten vechten voor de bescherming van de belangen van de werknemer. De werkgevers moesten steeds meer zorg voor de werknemer op zich nemen. Inmiddels is er al lang geen ongelijkheid meer tussen werkgevers en werknemers. De werknemer is geëmancipeerd. Misschien zijn werkgevers wel in de meest kwetsbare positie van beide terechtgekomen. Pensioen is een monster geworden. Niemand snapt er nog iets van. Ik zou wel eens willen weten wat de meerderheid van deelnemers aan pensioenregelingen zou kiezen als hen de keuze zou worden voorgelegd: wilt u in de regeling blijven of wilt u het kapitaal uitgekeerd krijgen? Wat is daarop uw antwoord?