Ruling

Column door Rob Kusters.

Vertaald vanuit het Engels betekent ruling beslissing, uitspraak, vonnis. In de fiscale wereld is het woord vooral gangbaar voor de afspraak vooraf met de Belastingdienst. Als jonge belastingambtenaar leerde ik dat dit een geweldig USP was voor Nederland. Vooral met internationale bedrijven konden afspraken vooraf worden gemaakt over de fiscale gevolgen van voorgenomen rechtshandelingen. De jonge belastingambtenaren vandaag de dag leren dat het een besmet fenomeen is. Het kan verkeren.

De afschaffing van de dividendbelasting leidde tot felle politieke oppositie. De tegenstanders van de huidige coalitie snapten niet hoe deze maatregel zo ineens uit de lucht kon vallen. Geen van de coalitiepartijen had erover gerept in het eigen verkiezingsprogramma. Was er dan sprake van een lobby van enkele grote bedrijven? De oppositie wilde het allemaal weten, de premier hield zijn lippen op elkaar. Schande, aldus de oppositie, dat je zomaar € 1,4 miljard weggeeft.

Het was nog niet over, een omstreden ruling met Shell werd bekend en daarmee bleek een fiscaal belang gemoeid van € 7,5 miljard. Tot diep in de nacht hebben de dames en heren van de Tweede Kamer onze minister-president en de staatssecretaris van Financiën hierover aan de tand gevoeld. Beiden weigerden informatie te geven over de Shell-deal. Zij beriepen zich op artikel 67 van de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen (AWR). Als toeschouwer van dit debat leer ik dat onze politieke vertegenwoordigers een grote drang hebben om te weten wat er door de Belastingdienst met bedrijven wordt afgesproken. De mate van detaillering in die informatiebehoefte is groot. Wij zien de gevolgen daarvan in de praktijk terug. Belastingambtenaren stellen zich steeds formeler op, zijn bang om afspraken te maken en willen graag elk probleem voorleggen aan specialistenteams. Die specialisten kijken naar een geschoonde casus en hebben geen weet van de context waarbinnen de afspraken worden gemaakt.

De autonomie van de inspecteur, aan hem gegeven door de belastingwet, wordt aldus volledig uitgehold. Dat leidt tot vertraging in de uitvoering, tot demotivatie van het inspecteursgilde en tot starheid in het innemen van standpunten. Voor adviseurs zijn de specialisten niet erg toegankelijk. Zij vormen de nieuwe ivoren torens binnen de Belastingdienst.

Ik ben geen voorstander van de Vinkenslagafspraken van jaren geleden, waarbij er met bedrijven in het toenmalige Maastrichtse woonwagenkamp lagere belastingtarieven werden overeengekomen. Maar het is echt nodig dat we vooraf met de inspecteur kunnen discussiëren over de fiscale gevolgen van voorgenomen rechtshandelingen, om discussie achteraf te voorkomen en de relatie onderling goed te houden. Dat vereist wel zelfstandig optredende inspecteurs, die niet achteraf door de Tweede Kamer op het matje worden geroepen.